Het belang van aanraken wordt in onze Westerse maatschappij onderschat. Hoe rijk we ook mogen zijn aan materiële zaken, er heerst hier een ander soort armoede: aanraakarmoede of huidhonger. Een knuffel, een aai over de bol, een kus, iemands hand vasthouden: het wordt slechts tot op zekere hoogte normaal gevonden. Een moeder die haar kind over de rug aait, kietelt – ja, dat is oké – maar doen volwassenen dit bij elkaar, dan krijg je al gauw opgetrokken wenkbrauwen. En dus blijven we – tenzij we in een verzorgend beroep werken – van elkaar af. Huidcontact, elkaar aaien en strelen is vooral voorbehouden aan geliefden en zelfs dan is het ‘not done’ om dit in het openbaar te demonstreren. Fysieke uitingen van genegenheid worden helaas veelal gênant gevonden…

Vier knuffels per dag voor geluk

Ook tussen partners is er – vaak met als argument tijdgebrek – veelal weinig aandacht voor lichamelijke aanraking. Als het al gebeurt, is het haast een routineklusje dat voorafgaat aan het vrijen. Terwijl een liefdevolle aanraking juist eerder met verbondenheid, tederheid en zelfs met gezond blijven te maken heeft. Aanraken is geen overbodige luxe, maar een eerste levensbehoefte waarmee je elkaar erkenning, herkenning en aandacht geeft. Volgens de oermoeder van de gezinstherapie Virginia Satir (1916-1988, red.) hebben mensen zelfs vier knuffels per dag nodig om te overleven, acht per dag om gelukkig te blijven en twaalf knuffels per dag om te groeien. Kom jij aan die scores?

Aanraken voor ervaring

Volgens studies raak je al gespannen en onrustig als je ongeveer drie dagen niet aangeraakt wordt. Het Touch Research Institute (TRI) van de Universiteit van Miami deed de afgelopen twintig jaar tientallen onderzoeken naar het nut van aanraking en ontdekte opzienbarende feiten: te vroeg geboren baby’s groeien bijvoorbeeld 47% harder als zij drie keer per dag gemasseerd of geknuffeld worden. Kinderen die veel worden aangeraakt groeien beter, zijn minder vaak ziek, leren beter, hebben een beter lichaamsbesef, zijn socialer en communiceren beter. Door gezonde aanrakingservaringen leert een kind zijn grenzen kennen en – door middel van deze gewenste intimiteiten – goed van fout te onderscheiden. Zonder ervaring met gewenste aanraking staan kinderen eerder open voor ‘foute’ fysieke toenadering van vreemden. Ze zitten kortom ‘niet lekker in hun vel. Al deze inzichten hebben op kinderdagverblijven en basisscholen in Zweden geleid tot invoering van speelse vormen van lichaamscontact. Naar tevredenheid, want kinderen die elkaar masseren, slaan elkaar niet. Agressie en jeugdcriminaliteit neemt er af en gelukkig waait deze vorm van ‘opvoeding’ steeds meer over naar ons land en de rest van Europa.

Ook in de zorg ontstaat meer besef: in een aantal Nederlandse ziekenhuizen bestaat al de mogelijkheid om massages te ondergaan. Het werkt goed bij pijnbestrijding en slaapproblemen en onder andere kankerpatiënten blijken zich door het intensieve huidcontact sterker en gezonder te voelen. Wordt iemand voor een operatie stevig gemasseerd, dan blijkt de operatie en het herstel bovendien soepeler te verlopen.

Huidcontact werkt helend

Hoe komt het dat aanraking net zo belangrijk voor ons is als eten en drinken? Onze huid is behalve onze belangrijkste beschermer ook ons primaire communicatiemiddel. Het bestaat uit meer dan vijf miljoen gevoelscellen, zintuiglijke receptoren die reageren op elke aanraking, hitte, kou, pijn en genot. Huidcontact stimuleert de zenuwuiteinden die signalen naar de hypofyse sturen, het deel in de hersenen die de hormoonwerking controleert. Hierdoor wordt bijvoorbeeld de productie van endorfine op gang gebracht, het zogenaamde ‘gelukshormoon’, waardoor je je prettig gaat voelen en waardoor ‘helende’ processen op gang komen. Het hormoon stimuleert onder andere het immuunsysteem, de spijsvertering, de stofwisseling en het bevordert de doorbloeding en zorgt voor een diepere ademhaling. Het bloed neemt meer zuurstof op en de spieren ontspannen zich. Door aanraking komt ook het stofje oxytocine vrij, wat ook wel het hormoon van onthaasting, genezing en verbondenheid wordt genoemd. Het maakt zowel mannen als vrouwen ontvankelijk, sociaal en vriendelijk en het heeft dus niet alleen effect op je lijf, maar ook op je geest. Door massages wordt je als het ware in je lijf getrokken en dat is zeer belangrijk – vooral voor mensen die erg met/in hun hoofd bezig zijn.

Een aai als begroeting

In zuidelijker streken is elkaar aanraken veel meer onderdeel van het dagelijks bestaan en bijvoorbeeld in Indonesië wordt massage zelfs van generatie op generatie doorgegeven. Baby’s worden vanaf hun geboorte door hun moeder, tante en/of oma ge-pitjit: een no-nonsense, stevige massage. Hiervoor wordt geen cursus of opleiding gevolgd; de kennis is intuïtief, men masseert zonder ‘know-how’ van aura’s, chakra’s en meridianen en voelt van nature hoe het ‘moet’. En als je erop let zie je het: mensen uit zuidelijke streken geven elkaar zelden formele handjes. In plaats daarvan leggen ze bij een begroeting beide handen op elkaars schouder of rug, al dan niet erbij aaiend.

Minder last van depressies

Met de heersende huidhonger is het niet verwonderlijk dat we hier in het Westen een inhaalslag op aanraakgebied maken. Steeds meer mensen verdiepen zich in aanrakingsvormen zoals Reiki, Touch of Health, baby- en andere vormen van massage. De gever en ontvanger zijn daarbij gelijk, want aanraken blijkt net zo helend als aangeraakt worden. Uit een onderzoek waarbij ouderen op verzoek een maand lang kinderen masseerden, bleek dat deze hierdoor minder last hebben van depressies. Dit effect was zelfs sterker dan wanneer ze zelf gemasseerd werden! Het is voor velen misschien een beetje wennen, maar aanraken valt prima in het dagelijkse leven te integreren. Je kunt bijvoorbeeld met je partner, kinderen of huisgenoten afspreken om elkaar dagelijks ter begroeting te omhelzen en elkaar tijdens het relaxen op de bank te kroelen. Hierbij houd je natuurlijk rekening met de wensen van degene die je aanraakt. De een houdt van stevige knuffels, de ander van zachte aaitjes en je spreekt af dat je het aangeeft als je er genoeg van hebt of als iets niet prettig voelt.

Weg met de luchtzoenen

Ook singles kunnen, spelenderwijs, meer leren genieten van aanraking. Als je houdt van bewegen op muziek, kan dans een leuke manier om aan meer huidcontact te komen. De salsa is bijvoorbeeld een aanrakerige dansvorm en tango betekent in het Latijn zelfs letterlijk: ‘ik raak aan, ik betast, ik pak vast’. Daarnaast wordt het – als je even uit je eerste moment van schroom stapt – steeds gewoner om vrienden om een knuffel te vragen. Want zeg nou zelf: dat is toch veel fijner dan die drie afstandelijke luchtzoenen die wel elkaar geven?

Kroelen met een huisdier telt ook mee!

En dan nog dit:
Een gezonde ‘rage’ die vanuit Amerika is overgewaaid naar ons continent zijn de zogenaamde ‘cuddle partys’ ofwel knuffelfeesten. Jong en oud geeft zich daarbij – gestoken in pyjama of andere los zittende kleding – urenlang over aan uitgebreid strelen, knuffelen en kroelen. Het is hierbij niet de bedoeling om seks te hebben of om seksueel opgewonden te raken, het gaat om ‘de liefdevolle aanraking’. Voor singles blijkt het een uitkomst, maar veel deelnemers hebben ook gewoon een partners die minder op hebben met aanraking. Aan knuffelfeesten zijn een aantal regels verbonden die eerst door de begeleiders worden uitgelegd. Daarna worden een aantal aaioefeningen gedaan, om het ijs te breken.

En dit:
Wie geen partner heeft mist het knuffelen, soms zelfs nog meer dan seks. Hier een paar manieren om je zinnen op een positieve, helende manier te prikkelen:
*Uitgebreid je haar laten wassen bij de kapper inclusief schedelmassage. *Kroelen met een huisdier.*Een ontspanningsmassage of gezichtsbehandeling ondergaan.*Je werkgever vragen om wekelijkse stoelmassages als stressverlichter. *Een vriend of vriendin vragen om een handmassage.