Onlangs ging ik naar een lezing over Geweldloze Communicatie. Het begrip dekt de lading bepaald niet, woorden kunnen eigenlijk niet omschrijven waarover het gaat. Wat mij erin raakte was dat we in de manier waarop we met elkaar omgaan vaak ontbreekt aan inlevingsvermogen. Een aantal veel voorkomende reactiepatronen die verhinderen dat we echt aanwezig zijn bij een ander, herkende ik zeer uit mijn eigen leven. Stel, er komt iemand bij je met een verhaal, probleem of een opmerking. Reageer jij dan op deze manier(en)?

–Adviseren: ‘Ik denk dat je … zou moeten doen’ of ‘Waarom doe je het niet zus-of-zo?’

–Overtreffen: ‘Dat is nog niets, moet je horen wat mij is overkomen!’

–Beleren: ‘Dat zou een heel positieve ervaring voor je kunnen zijn, als je maar….’

–Troosten: ‘Het was niet jouw fout, jij hebt je best gedaan.’

–Met je eigen verhaal komen: ‘Dat herinnert me aan die keer dat… ‘

–Afbreken: ‘Kom op, trek het je niet aan….’

– Sympathiseren / mede-lijden: ‘O, wat vreselijk voor je…’

–Ondervragen: ‘Wanneer is het begonnen?’ of ‘Heb je dit wel eens eerder ervaren?’

–Uitleg geven: ‘Ik had willen bellen, maar…’

–Corrigeren: ‘Zo is het niet gegaan.’

Deze goedbedoelde zinnetjes zijn vaak erg pijnlijk voor de mens die je iets probeert duidelijk te maken. Essentieel voor empathie is onze aanwezigheid: helemaal bij diegene en bij wat de ander ervaart. Je inleven in de ander is iets anders dan met de gevoelens van de ander meeleven. Bij Geweldloze Communicatie luisteren we naar de waarnemingen, gevoelens en behoeften van anderen ongeacht de woorden waarmee ze zich uitdrukken. Je luistert in feite naar wat erachter de woorden verscholen zit. Veel ‘hulpverleners’ – of ze nu prof zijn of niet – komen ongevraagd met advies en willen anderen helpen om zich beter te voelen. Maar dit staat vaak het ware contact en echt ‘aanwezig zijn’ in de weg. Aanwezig zijn vraagt je als het ware om ‘leeg’ te zijn van je eigen ‘verhalen’. Zoals de Chinese filosoof Chuang Tzu stelt: ‘We kunnen luisteren met alleen maar onze oren. We kunnen ook begripvol luisteren. Maar luisteren met ons hele wezen beperkt zich niet tot het oor, noch tot het verstand. Het vereist dat we ons helemaal leeg maken. Pas als we leeg zijn, luistert ons hele wezen. Dan is er een direct intuitief begrijpen van datgene wat nooit gehoord kan worden met het oor, of begrepen met het verstand.’

Wil je meer lezen over Geweldloze Communicatie, check dan dit boek. Cursussen in Geweldloze Communicatie zijn er ook, in de omgeving Amsterdam bijvoorbeeld door Yoram Mosenzon, te vinden via deze link.