Het gaat meteen diep op de eerste ochtend van dit nieuwe jaar. Net, tijdens mijn traditionele 1 januari hardlooprondje op het strand van Egmond, ging een opmerking die een vriend gisteravond maakte door me heen. Het was net twaalf uur geweest en hij liep even naar de gang om zijn moeder te bellen. Toen hij terug kwam, zei hij tegen mij: ‘Moet jij je ouders niet bellen?’ Waarop ik vertelde dat ik net de hele middag in het verpleeghuis waar mijn moeder zit had doorgebracht. En dat ik mijn vader morgen (vandaag dus) zou zien voor een nieuwjaarskus. De vriend bleef er een beetje over door zagen en vanochtend realiseerde ik me dat ik nu juist heel goed bezig ben. Namelijk: weten dat ik niet verantwoordelijk ben voor het geluk van mijn ouders. En dat ik – als ik op een nieuwjaarsfeestje ben – bezig ben met het Hier en Nu. Namelijk: zo open als op dat moment mogelijk is op dat nieuwjaarsfeestje aanwezig ZIJN. Van het moment genieten.

Tijdens een familieopstelling-sessie (Bert Hellinger methode) die ik een jaar of vijf geleden beleefde, bleek het al. Ik heb als enig kind al jong het gevoel gekregen dat ik voor het ‘geluk’ van mijn ouders moest zorgen. Als zij ruzie hadden of elkaar gewoon negeerden – wat vaak gebeurde – zat ik er letterlijk en figuurlijk tussenin en dat wilde dat lieve meisje dat van zowel pa als ma hield, ‘oplossen’. Ook later in mijn leven had ik dat gevoel vaak als ik bij mijn ouders was: ik zat tussen twee vuren en wilde ruzies tussen hen sussen. Ik constateer nog wel regelmatig bij mezelf dat ik graag voor mensen ‘zorg’, me verantwoordelijk voel voor hun ‘goede gevoel’ en het mensen graag naar de zin maak. Kan heel nobel zijn uiteraard, maar als dat de boventoon gaat voeren vergeet ik mijn eigen wensen en behoeftes wel eens.

De opstelling maakte kraakhelder dat ik – uiteraard zonder dat ik me daarvan bewust was, ik was tenslotte nog maar een kind – niet de juiste ‘rol’ speelde. Waardoor ik wel erg snel ‘volwassen’ moest worden. Later in je leven komen dit soort thema’s dan weer naar boven. De opgedane kennis in de praktijk brengen viel, vooral het afgelopen jaar, niet mee. Als mijn moeder, die behalve dementie nu ook slikdementie heeft ontwikkeld, ‘vergeet’ om haar eten door te slikken, daardoor heel erg afvalt en zwak wordt, moet ik mezelf beteugelen om haar niet op mijn knieën te gaan smeken om toch alsjeblieft dat stukje banaan dat ze nu al een half uur in haar mond houdt, door te slikken. Omdat ze anders heel snel doodgaat. En als mijn vader de door mij gemaakte boerenkool door een nare kwaal niet kan doorslikken, dan heb ik mijn best gedaan. En hoef ik niet allerlei ander eten uit de kast te trekken om hem alsnog te ‘voeden’. Ik zie mijn neiging daarin, en ook de neiging om de ‘perfecte dochter’ te willen zijn. Maar hè, ook ik ben niet perfect. Daarnaast: als mijn ouders allebei niet kunnen slikken, dan ligt dat niet aan mij maar aan de ziektes waaraan ze lijden. Ik kan er weinig aan veranderen.

Uiteraard is dit alles heel confronterend. Het breekt mijn hart en ik voel me machteloos dat ik de twee mensen die me op deze wereld gezet hebben niet echt kan helpen om gelukkig te zijn. Ik doe wat ik kan en wil doen. Ik kan ze alleen maar blijven opzoeken zolang ze er nog zijn. En, voor zover van toepassing, naar ze luisteren. ‘All we really have to give each other is our attention’, zegt Isaac Shapiro dan. En toestaan dat de pijn die ik erbij voel mijn hart openbreekt. Auw! Voordeel is dat dat hart steeds ruimer wordt. Er ontstaat compassie voor de (schijnbare) imperfectie van het leven en compassie voor die lieve kleine Viola van weleer die het zo graag goed wilde doen. En die nu een volwassen vrouw is, met een heeeel ruim hart voor veel liefde.

Ik wens jullie allemaal een heel gelukkig nieuwjaar!