Het Nieuwe Werken; goed voor lichaam en geest
Niet meer dagelijks naar kantoor hoeven om te werken: voor ongeveer 33% van werkend Nederland is het inmiddels waarheid. In het kader van ‘Het Nieuwe Werken’ installeer je je voor het maken van dat rapport met je laptopje bij een vestiging van Starbucks of La Place. Schrijf je offertes in de lounge van het CitizenM hotel op Schiphol. En vergader je met je chef en collega’s – al dan niet live op kantoor of via Skype – bij een vestiging van Regus, businesscenters die zich met name richten op de werkende nomade. Wie zijn zij en wat zijn de voor- en nadelen van deze nieuwe manier van werken?
Tekst: Door Viola Robbemondt/House of TXT©/*Sommige namen in dit artikel zijn om privacyredenen veranderd.
Tel de komst van internet en de wijde beschikbaarheid van computers op bij de opkomst van de flexwerker (mensen zonder vast arbeidscontract) en de ZZP’er (Zelfstandige zonder personeel) en het fenomeen het ‘Nieuwe Werken’ is geboren. Moest je voorheen tussen negen en vijf werken in het bedrijfspand van je werkgever, daar is het nu veelal mogelijk om – in ieder geval gedeeltelijk – op zelf gekozen tijdstippen en plaatsen te werken. Het CBS meldt dat inmiddels drie op de tien werknemers incidenteel thuis werkzaamheden voor de werkgever verrichten terwijl men toegang tot de bedrijfssystemen heeft.
Thuis werken heeft zo z’n voordelen. Je kunt je werkuren beter afstemmen op je privéleven, je meldt je minder snel ziek en hoeft niet meer tijdens topdrukte die overvolle trein in of vervelen in de file. De werkgever hoeft minder arbeidsplekken te realiseren en kan zich zodoende de kosten van een groot kantoorpand besparen. Nadelen zijn er ook: een op de drie werkgevers heeft bijvoorbeeld moeite om hun personeel te vertrouwen: worden de kantjes er niet afgelopen als men thuis werkt? En sommige werknemers houden vanuit praktische redenen – kleine behuizing, kleine kinderen thuis – graag vast aan het 9-5 kantoorleven. Ook zegt men bij het thuiswerken de reuring te missen: men wordt eerder gestimuleerd in een omgeving waar ook andere mensen werken.
Juist om die laatste redenen schieten de flexwerkplekken als paddenstoelen uit de grond. Een van de aanbieders is Regus, dat op 45 locaties in Nederland en 1200 locaties in het buitenland flexwerkplekken heeft. Geraud Kuipers, General Manager van Regus in Hilversum legt uit: “We hebben een laagdrempelig lidmaatschap waarbij je al voor €22.50 per maand onbeperkt gebruik mag maken van de businesslounge inclusief gratis koffie, thee en wifi. Wat ik vaak hoor van mensen die voorheen bijvoorbeeld met hun laptopje in een horecagelegenheid gingen werken, is dat ze het een verademing vinden om hier – in een zakelijke omgeving – te kunnen werken. Geen gillende kinderen om je heen en je kunt je spullen laten liggen als je koffie gaat halen of naar toilet gaat.”
Ook het provincale Alkmaar is een flexwerkstation rijker. Het oude KPN-gebouw kreeg een prachtige nieuwe bestemming en ‘De Telefooncentrale’ (zie foto’s) huisvest inmiddels diverse ZZP’ers en kleine bedrijven. De kantoren zijn ruim en licht en je kunt ze voor kortere of juist voor langere tijd huren. Ook flexwerkers zijn welkom, voor een klein bedrag kun je op de begane grond de hele dag werken en toch onder de mensen zijn.
Het ‘Nieuwe Werken’ geeft een bepaald gevoel van vrijheid en de flexibilteit werkt uitstekend voor mensen die werken in zelfstandige en/of creatieve beroepen. Annelies Klaver* – een freelance copywriter – zweert bij het wekelijks wisselen van ‘decor’ zodat de creatieve sappen blijven stromen: “Ik zit iedere week op een andere locatie,”vertelt ze desgevraagd. “Het houdt mijn geest flexibel, haalt me uit mijn comfortzone en op deze manier kom ik sneller op leuke, nieuwe ideeën.”
Het ‘Nieuwe Werken’ brengt uiteraard de nodige uitdagingen met zich mee. Marianne Sturman is directeur van Moneypenny, een bedrijf dat al in 2000 begon als uitzendbureau voor thuiswerkende moeders en inmiddels ook adviserend optreedt in het bedrijfsleven als het gaat om het ‘Nieuwe Werken’. Sturman: “Negen van de tien bedrijven werken nog op de oude manier. We zijn toch veelal opgegroeid in een negen-tot-vijf kader en dat blijkt lastig af te schudden, vooral omdat velen dus nog wel in dat kader (moeten) werken. Toch merk ik dat het gestaag die kant op gaat en daarmee verandert onze manier van besturen en communiceren. Huisvesting en ICT zijn belangrijk, maar nog belangrijker is de vraag hoe je werken op afstand inricht. Je zit minder vaak fysiek bij elkaar, komt elkaar niet meer tegen bij het koffieapparaat en dus zul je kennis en informatie op een andere manier met elkaar moeten delen. De technologie is er, je kunt bijvoorbeeld vergaderen via Skype en contact houden en zaken uitwisselen via bijvoorbeeld social media. Maar dat vergt wel een andere insteek over het hoe en wanneer je dingen doet.”
Ben op de Beek* – commercieel medewerker bij een verzekeraar – hanteert een vrij strak schema voor het onderhouden van contact met het hoofdkantoor. Hij Skypt, net als drie van zijn collega’s, dagelijks op vaste tijden met zijn chef over de nieuwste ontwikkelingen waarop hij direct kan inspelen: afspraken maken en het bezoeken van nieuwe cliënten bijvoorbeeld. “In het begin moest ik de alarmfunctie op mijn Blackberry erop loslaten, maar inmiddels zit dat dagelijks twee keer contact helemaal in mijn systeem. Het is toch prettig om elkaar even te zien, al is het maar virtueel. Bezoek ik vervolgens een nieuwe klant, dan maak ik daarna meteen gebruik van een flexwerkplek, hier in Alkmaar of centraal in het land. Regus heeft er zelfs diverse bij Shell-tankstations, om de offerte uit te werken. Zodoende hoef ik dan later thuis niets meer te doen.”
Telewerken is niet voor iedereen geschikt. Sommige werknemers willen juist wel die houvast van ‘Negen tot vijf op kantoor’. Voor alle smaken moet ruimte zijn. Sturman: “Dat maakt het tot een nieuwe uitdaging voor managers: ze moeten differentiëren en dat allemaal faciliteren. Hoe ga je dat doen? Mede omdat communicatie voor een groot deel ook via lichaamstaal wordt overgebracht, moet telewerken ook afgewisseld worden met regelmatig face-to-face overleg. In de tussentijd moet er meer en vooral beter gecommuniceerd worden. Het ‘Nieuwe Werken’ vergt dus meer bewustzijn, je moet tevoren nadenken over wat je wanneer en hoe gaat brengen. Onze ervaring is wel dat je daardoor efficiënter gaat werken.”
Sturman denkt dat de grote omslag qua telewerken wellicht nog moet komen, maar ook dat er wel degelijk stappen gezet worden. Ze zegt: “Managers zijn vaak zeer aangenaam verrast door de zelfsturende vermogens van hun medewerkers. Telewerken blijkt niet alleen te kunnen, maar ze halen veel meer uit mensen dan ze voorheen deden. Talenten die voorheen niet aangesproken werden, komen op eens tot hun recht. Maar je ontkomt er niet aan dat je tegen dingen aan loopt: als je als manager opeens je offertes in een horecagelegenheid met gratis wifi gaat zitten maken, dan is daar wel een omslag in denken en doen voor nodig.”
Het Nieuwe Werken als inzet tegen files
Het Kenniscentrum Werk & Vervoer zocht het uit: 1% minder auto’s in de spits leidt al tot 10% minder files (Mobiliteitsbalans I&M 2010). Als één miljoen werknemers één dag per week zouden thuiswerken, scheelt dat 140.000 auto’s op de weg. Dat is genoeg om de structurele files in Nederland op te lossen.
Eén dag in de week thuiswerken levert voor de gemiddelde leaserijder bovendien een CO2-verlaging van 350 kilogram per jaar op, zo bleek uit onderzoek van adviesbureau CE Delft, in opdracht van Athlon Car Lease. Dat staat gelijk aan 2.000 autokilometers per jaar.
Telewerken, wie doen dat?
Ruim 27%t van de werknemers in Nederland werkte in 2010 een deel van hun gebruikelijke arbeidsuren thuis. De bedrijfstak waar thuiswerken het meeste voorkomt, is het onderwijs. Ruim 60% van alle werknemers werkt thuis, het gaat dan vooral om het voorbereiden van lessen en het nakijken van huiswerk. Daarnaast wordt ook in de financiële en zakelijke dienstverlening relatief veel thuis gewerkt.
Thuiswerken komt vooral voor bij werknemers met een hoge opleiding. In 2010 werkte bijna de helft van de hoogopgeleide werknemers thuis. Bij de werknemers met een middelbare opleiding was dat een op de vijf en bij de laagopgeleiden een op de acht.
Van de mannen werkte in 2010 bijna 30% thuis, tegen bijna 25% van de vrouwen. Verder komt thuiswerken meer voor bij 25-plussers dan bij jongeren. In 2010 werkten drie op de tien werknemers van 25 tot 65 jaar thuis. Onder de 15- tot 25-jarigen was dat met ruim een op de tien een stuk minder. Dat heeft deels te maken met de sectoren waarin zij werkzaam zijn. Jongeren hebben bijvoorbeeld vaak een baan in de horeca.
(Bron: CBS).
Versoepeling Arbo-wet
Per 1 juli 2012 heeft de overheid de wettelijke Arbo-regels aangepast zodat het voor werkgevers aantrekkelijker wordt om werknemers ergens op locatie, zoals in een (internet)café, te laten werken. Plaats- en tijdongebonden arbeid viel voorheen onder het volledige arboregime, dat onder meer eisen stelt aan werkplekinrichting en brandveiligheid. Dus ook als de werknemer arbeid verrichtte buiten de reguliere arbeidsplaats, bijvoorbeeld in dat café of flexwerkplek, was de werkgever volledig verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden. Om het ‘Nieuwe Werken’ te stimuleren zijn deze regels nu versoepeld.
***
Het is een markt in ontwikkeling, en tussen het reguliere aanbod van flexwerkplekken-verhuur en b. werken bij La Place in komt nu iets nieuws in Alkmaar: WifiTea, vanaf 1 oktober, professioneel flexwerken gekoppeld aan een theehuis. WifiTea vind je aan de Geesterweg 1N. Bijna in het centrum en op loopafstand van het station. Er zijn spreekkamers en een vergader/workshopruimte en bijna 40 werkplekken.