‘Concurrentie houdt je scherp’. Deze uitspraak hoor ik vaak en ik betwijfel het. Ik geloof dat concurrentie juist het slechtste in mensen naar boven haalt. Als je ervan uit gaat dat iedereen gelukkig en in harmonie met zijn omgeving wil zijn – en dat is het streven van de meeste mensen, psychopaten daargelaten – dan werkt concurrentie juist averechts.

Nadelig beïnvloeden

Kijk je in het woordenboek bij het woord concurrentie, dan vind je behalve de woorden rivaliteit, wedijver en competitie ook betekenissen als: ‘Actie tussen planten, mensen of dieren van dezelfde of verschillende soort, die overeenkomstige behoeften hebben waarbij ze elkaar beperken in hun uitbreidingsmogelijkheden’ en ‘Proces waarbij individuen elkaar in hun bestaan nadelig beïnvloeden als gevolg van een gemeenschappelijke beperkende factor.’ Nog zo’n ‘mooie’: ‘Het zoeken naar mogelijkheden om iemand die hetzelfde produceert als jij, te ‘verslaan’.
Beperken, nadelig beïnvloeden, verslaan… Tja, ik krijg geen zin van die woorden. Volgens mij heeft de beroemde psycholoog Alfred Adler, die naast Freud en Jung een van de grondleggers van de psychoanalyse was, gelijk toen hij zei: ‘’We kunnen samenwerken of concurreren. Het gaat niet samen.” Volgens hem betalen we een hoge prijs als we gaan voor concurrentie. Je ziet dit bijvoorbeeld terug bij de Olympische spelen. Sporters die een zilveren of een bronzen medaille halen, kunnen zichzelf zien als een complete mislukking. Want het is geen goud. En wat moet je dan? Nog harder trainen? Nog harder werken? Ik denk het niet.

Kijken naar wat er wel is

Als we gaan concurreren, hangt onze mindset en onze gevoelens continue af van anderen – en waar we staan in de ‘race’. Je legt je geluk dus in feite in handen van iets of iemand anders. Ik zie het ook aan mezelf. Zodra ik mezelf en mijn werk ga vergelijken met dat van anderen, kan het altijd beter. Is er altijd wel iets dat een ander wel ‘goed’ doet en ik niet. Heb ik net een superartikel geleverd, dan is er morgen wel weer iemand die me ‘overtroeft.’ Dat ik met mijn artikel snaren heb geraakt die een ander niet raakt, telt op zo’n moment niet. Je kijkt alleen naar wat iets niet is. Ik raak van vergelijken en competitie behoorlijk down en ga twijfelen aan mijn eigen unieke gaves en mogelijkheden. Dat verlamd mijn creativiteit. Je bent dan geneigd om anderen – die het ‘beter’ doen, te kopieren. Terwijl je volgens mij beter kunt focussen op wat jij van nature goed kunt. Kijk eens naar Steve Jobs, die ging volledig uit van wat HIJ wilde en stoorde zich niet aan wat Microsoft allemaal deed. Zodoende kon hij met iets unieks komen, iets dat volledig uit hemzelf kwam. Mensen voelen die uniciteit en het is dan ook geen wonder dat hij scoorde met Apple.

Stop met vergelijken

Als je gaat samenwerken, kun je je talenten juist inzetten op plaatsen waar anderen dat niet kunnen. Daarom geloof ik in het gezegde: ‘De juiste persoon op de juiste plek’. Je gaat dan uit van de uniekheid van ieder mens en zodoende vul je elkaar aan en bereik je een optimum. In feite kun je mensen ook niet met elkaar vergelijken. We zijn allemaal een stukje van de grote puzzel, radertjes in een groot netwerk en allemaal even veel waard. Als je steeds kijkt naar wat je kunt bijdragen aan een situatie dan kun je steeds haalbare doelen stellen, die bereiken – wat een goed gevoel geeft – en creatief zijn zonder dat jagerige, onrustige gevoel dat concurrentie teweeg brengt.
Geloof je nog steeds in concurrentie? Vraag je dan eens af wat je drijfveer is. Waarom wil je ‘beter’ zijn dan een ander? Is het om jezelf een gevoel van macht te geven? Jezelf in de schijnwerpers te zetten om de roem, de bekendheid, het geld? Wil je beter zijn dan een ander omdat je jezelf eigenlijk niet zo top vindt?
Natuurlijk is een beetje druk hier en daar goed. Ik moet mijn artikelen bijvoorbeeld steeds op tijd af hebben. Men noemt het deadlines, ik noem het lifelines. In dat laatste woord zit namelijk hoop en aanmoediging opgesloten en dan blijft het gezond.

Namaste!