Een van de meest interessante discussies die ik het afgelopen jaar voerde, ging over televisiekijken. Ik kwam erachter dat het bekijken van allerlei crimeseries, misdaadfilms, reclames en het journaal me nogal uitput. Het maakt me gespannen en ik heb daarom besloten dat er een knop op mijn tv zit waarmee die ‘uit’ kan. Zodoende zit ik veel minder vaak voor de buis en kies de programma’s waarnaar ik wel kijk met veel meer zorg. Velen van ons zijn echter behoorlijk televisieverslaafd en denken dat het juist ontspant. Ik waag dit te betwijfelen, ook al kijk je naar series of films die je leuk vindt, televisie kijken blijft voor mij een soort tweederangs leven: je bent toeschouwer en neemt niet echt deel, terwijl je toch spanning absorbeert.

Erg leuk dat ik hier een passage over terug vond in het nieuwe boek ‘Het geheim van genialiteit’ van Tijn Touber. Ik citeer nu een hele pagina, die eigenlijk over meditatie gaat, maar lees even mee, want hij legt het fenomeen ‘ontspannen voor de televisie’ ook zeer helder uit:

Tijn: ‘Ik heb in meditatie regelmatig ervaringen waarin ik me veilig en gedragen voel. Alle afweermechanismen, muren en maskers vallen dan af. Het meest opvallende van dit soort ervaringen is dat alle angst verdwijnt, zelfs angst waarvan ik niet eens wist dat die er was. Ik werd me toen pas bewust hoezeer ik in het dagelijks leven altijd op mijn hoede was, gespitst op de buitenwereld, gericht op de mening van anderen, hunkerend naar een beetje aandacht en hopend dat ze me ‘bijzonder’ of ‘speciaal’ zouden vinden.

Wanneer angst wegvalt (de voortdurende strijd om het ego overeind te houden), kun je ontspannen. De diepe ontspanning die je dan ervaart is niet hetzelfde als de ontspanning die we meestal nastreven: voor de buis hangen om Idols te kijken, bijvoorbeeld. Het is geen lege, semicomateuze bewustzijnstaat maar een heldere aandacht. Overigens, je denkt misschien dat je ontspant van televisie kijken, maar het tegendeel is meestal het geval. Voor onze hersenen maakt het niet zoveel uit of we zelf op het podium van Idols staan of kijken naar iemand anders die dat doet. De innerlijke ervaring is vergelijkbaar. Dat is ook het aantrekkelijke tv-kijken: je ervaart van alles zonder er iets voor te hoeven doen.

Maar wat er ook gebeurt wanneer de hersenen denken dat ze op het podium van Idols staan, is dat ze chemische stoffen in je lichaam brengen zodat je de auditie goed doorkomt, zoals adrenaline. Het punt is alleen dat jij met die adrenaline niets doet. Je gaat niet zingen, maar hangt op de bank. Je lichaam kan niets met die stofjes en vergiftigt zichzelf. Hoezo ontspanning? Veel mensen leven door middel van de media een tweedehands leven, met tweedehands ervaringen en tweedehands vrienden.”

Ik kon me erg vinden in deze passage, en zo staat er nog veel meer in dit boek dat daarom de moeite van het lezen zeer waard is. Fijn is dat Tijn altijd vanuit zijn eigen ervaringen schrijft, waardoor het geheel zeer herkenbaar is. Tussen de passages door haalt hij veel grootheden aan die velen van ons als genieën bestempelen: Mozart, Goethe, Ghandi en Cruijff bijvoorbeeld, en dat maakt het boek ook zeer levendig en op een bepaalde manier lekker hap-snapperig. Als je gewend bent om veel boeken te lezen, zoals ik, dan kunnen al die citaten die de tekst onderbreken ook irritant zijn. Toch begrijp ik waarom voor deze vorm gekozen is, want de citaten vullen de teksten in feite aan, en omgekeerd. Aanrader dus!
Tijn is overigens de initiator van Stadsverlichting, een fenomeen waarbij in verschillende ‘open huiskamers’ in Nederland gelijktijdig meditatiesessies worden gehouden. Check zijn website hier.